De betekenis van het goederenrecht en het erfrecht voor de lijkbezorging

Voor het Nederlands Tijdschrift voor Burgerlijk Recht (NTBR) 2017/12 schreven Prof. mr. drs. J.W.A. Biemans en ik een bijdrage (pdf) over de goederen- en erfrechtelijke aspecten van lijken, as, organen, prothesen en implantaten.

Inleiding

Zowel met het oog op de zeggenschap als met het oog op het economisch belang kan de vraag worden gesteld hoe het goederenrecht en het erfrecht inwerken op 1.) het lichaam van een overleden persoon (hierna: “lijk”),[1] 2.) de as na de crematie van het lijk, 3.) de organen van de overledene en 4.) eventuele prothesen en implantaten van de overledene. In het bijzonder kan de vraag worden gesteld of lijken, as, organen, prothesen en implantaten (roerende) zaken zijn in de zin van art. 3:2 BW en, zo ja, wie daarvan de eigenaar is. Wij zullen aantonen dat het belang van deze goederen- of erfrechtelijke benadering met het oog op de zeggenschap over het lijk beperkt is. De vragen wat met een lijk (1.) en as (2.) mag gebeuren en wie daarover mag beslissen, worden immers grotendeels beantwoord in de Wet op de lijkbezorging (Wlb) en niet in Boek 3, 4 en/of 5 van het Burgerlijk Wetboek. Ten aanzien van organen (3.) worden veel vragen beantwoord in de Wet op de orgaandonatie (Wod), waarin onder meer wordt ingegaan op het economisch belang (art. 2 jo 32 lid 2 Wod). Voor prothesen en implantaten (4.) is niet in speciale wetgeving voorzien en zal het Burgerlijk Wetboek bij beantwoording van de vragen wel het vertrekpunt zijn. Zowel met het oog op de zeggenschap als met het oog op het economisch belang kan de goederen- of erfrechtelijke benadering daarbij bepalend blijken.

[1] In deze bijdrage wordt onder “lijk” slechts verstaan: het lichaam van een overleden persoon. De wet verstaat onder “lijk” ook het lichaam van een doodgeborene (art. 2 lid 1 letter a Wlb).